İşlev, lezzetten üstün mü geliyor?

Gıdalar, enerji ve sağlık açısından önemli bir rol oynar. Tüketiciler, daha sağlıklı bir yaşam tarzına kavuşmak amacıyla giderek daha çok çaba sarf ettikleri için gıdalar da her geçen gün daha büyük bir önem kazanır. Taste Tomorrow tarafından yapılan anket, dünya genelindeki tüketicilerin, ne yediklerine gitgide daha çok önem verdiğini ve sağlıklı gıdaya ilişkin beklentilerinin giderek arttığını göstermektedir. Taste Tomorrow, Hollanda merkezli bir trend ve ilham platformu olan Food Inspiration'da gıda trendi gözlemcisi olan Frank Lindner ile görüştü.

Lindner'e göre, sağlık trendi gözle görülür bir şekilde gelişmekte ve yavaş ancak emin adımlarla popüler bir akım haline gelmektedir. "80'li ve 90'lı yıllarda sağlıklı gıda, özellikle hippilere ve çevrecilere ilişkin niş bir ürün olarak görülse de bugün giderek artan çok sayıdaki insan için bir yaşam tarzı seçimi. Her geçen gün daha fazla tüketici sağlıklı beslenme alışkanlığını benimsiyor." Lindner, bu sağlık trendinin ağırlıklı olarak Batı kültürlerinde, özellikle de yeni nesil ve varlıklı gençler arasında revaçta olduğuna inanıyor. Devamında şunu da vurguluyor, "Ancak, dünyanın her yerinde giderek artan sayıdaki tüketici, gıdaların içimizi güzelleştirdiğini düşünüyor. Gıda hakkındaki düşüncemiz değişiyor ve onu besleyici bir gereksinimden ziyade arındırıcı ve iyileştirici bir unsur olarak görmeye başlıyoruz.

Trendi belirleyen tüketiciler, kalori ve besin arasındaki ilişkiyi daha ayrıntılı inceliyor. Kendilerine şu soruları soruyorlar: Bu ürün vücudumu nasıl etkiler? Davranışlarımın daha dengeli ve düşüncelerimin daha dingin olmasına katkı sağlar mı? Ürünün içeriği sağlıklı mı? Dışarıdan iyi göründüğümüz kadar içimizde de iyi ve sağlıklı olmak istiyoruz. Ayrıca gıdaların rolü ve sağlığımız üzerine yapılmış çok sayıda akademik araştırma bulunuyor. Gelecek yıllarda, sağlık trendinin veganlık veya alkol içmemek gibi alt trendlerinin de popüler bir akım hale geleceğini tahmin ediyorum."

Lindner'ı etkileyen şey, gıda hizmetinden perakende ve endüstriye kadar tüm sektörlerdeki değişimlerin çok hızlı bir şekilde gerçekleşmesi. "Portland'daki Farm Spirit gibi vegan bir konsepti olan ve atık üretmeyen gastronomik restoranlar var. Ayrıca hızlı ve paket servis hizmeti sunulan pazarda, temel satış gayesi sağlık olan gıda konseptlerinin sayısında inanılmaz bir artış olduğunu görüyoruz. Budapeşte'deki sağlıklı paket servis hizmeti konseptine sahip Oh My Green, ABD'deki salata zinciri Cava ve Amsterdam Schiphol Havalimanı'ndaki otomat makinesinden sağlıklı bir yemek veya atıştırmalık alabileceğiniz Health Food Wall bunlara örnek gösterilebilir. Atıştırmalık ve fast food dünyasında da çok şey oluyor", diye devam ediyor sözlerine Lindner. "Fast food zincirleri, vejetaryen hamburger servis ediyor. İsveç'te Burger King tüketicileri, '50-50 menüsünden' ürün seçebiliyorlar. Bu da hamburger veya sandviçinizin et içerip içermediğini veya vejetaryen olup olmadığını bilmediğiniz anlamına geliyor.

Peki fast food zinciri bunu neden yapıyor? Çünkü vejetaryen alternatiflerin et ürünleri kadar lezzetli olduğuna inanıyorlar." Lindner, perakende sektörünün ve endüstrinin de geri kalmadığını söylüyor. "Süpermarketteki raflara bakın: Ete alternatif olan ürünlerin sayısı, son yıllarda büyük ölçüde arttı. Ayrıca sektörde, Ünilever'in, bir Hollanda şirketi olan "De Vegetarische Slager"ı (The Vegetarian Butcher) satın alması gibi büyük şirketlerin, pazardaki daha küçük oyuncuları devraldığını ve onların bilgi birikiminden yararlandığını görüyoruz."

Taste Tomorrow tarafından yapılan anket, tüketicilere göre bir ürünün sağlıklı olmasının, artık sadece şeker, yağ veya tuz gibi "zararlı" maddelerin azaltılması veya sofralardan kaldırılması ile ilgili olmadığını gösteriyor. Günümüzde tüketiciler, sağlıksız maddelerin beslenme alışkanlıklardan çıkarılması ile lif ve protein gibi etkili içerik adı verilen daha sağlıklı maddelerin eklenmesinin bir arada gerçekleştirileceğini düşünüyor.

Lindner, bu trendin varlığını kabulleniyor ve bunu, uzun süreli ve coğrafi anlamda geniş kitlelere ulaşan bir gelişme olarak değerlendiriyor. "ABD'de bir gıdayı işlevinden dolayı yemeniz veya içmeniz oldukça normal karşılanır. Bazı durumlarda, işlev neredeyse lezzetten daha üstün hale gelmiştir." Sağlık büyük önem taşısa da Taste Tomorrow tarafından yapılan bir araştırma, sağlık uğruna lezzetten asla taviz verilemeyeceğini gösteriyor. Diğer bir deyişle, tüketiciler hem lezzetli hem de sağlıklı ürünler istiyor. Lindner, bu konuda kısmen hemfikir olduğunu şu sözlerle belirtiyor: "Tüketicilerin çoğu için lezzet, daima en önemli faktör olarak kalacak. Ancak ben, yalnızca işlevi ön planda tutan geniş bir tüketici grubunun yanı sıra lezzetli ve daha az sağlıklı yemekleri işlevsel, sağlıklı ancak daha az lezzetli atıştırmalıklar ve ürünler ile bir araya getiren bir grup olacağını düşünüyorum."

Taste Tomorrow tarafından yapılan anket, tüketicilerin gelecekteki sağlıklı gıdalar hakkında iyimser olduklarını da ortaya koyuyor. Dünya çapındaki tüketicilerin çoğu, gelecekte gıdaların şimdiki kadar, hatta daha sağlıklı olacağını düşünüyor. Aslında, Lindner bu trendin büyüyeceğine ve sağlığın, çok daha fazla tüketici grubu için popüler bir akım hale geleceğine inanıyor. Ayrıca, buna karşılık gıda popülizmine karşı bir trend oluşacağını da tahmin ediyor. "Bunların kendilerine dayatılmaması gerektiğine inanan ve hamburger ve patates kızartmasının kült olmaya devam edeceğini düşünen tüketici grupları da var."

Lindner'a göre, sağlık trendine ilişkin gelecekteki bir başka gelişme de insanların sağlıklı seçimler yapmalarına yardımcı olan giyilebilir ürünlerin, uygulamaların ve cihazların sayısının artması. "Akıllı kontakt lensler, akıllı saatler, tarayıcılar ve implantlar tüketicilerin restoran ve süpermarket seçimlerine yön veriyor. Son olarak, kişiselleştirilmiş gıdanın gelecekte büyük bir rol oynayacağını şimdiden görebiliyorum. Örneğin, her sabah bir bardak portakal suyu içmenin size iyi gelmesi, bunun illaki bana da iyi geleceği anlamına gelmiyor. İnsanlar, farklı beslenme alışkanlıkları benimseyecek ve gıda seçimlerini DNA'larına ve içgüdülerine göre yapacaklar; çünkü bunlar, bizim için en sağlıklı olan seçenekleri en doğru şekilde gösteren unsurlar."

Gıdada sağlığın önemli rolü hakkında daha fazla bilgi edinmek ister misiniz? Sağlık trendi açıklamasını okuyabilirsiniz. Ya da diğer önemli bir trend olan lezzet hakkında daha fazlasını keşfedebilirsiniz. Yiyecek ve İçecek sektörüne yönelik tüketicilerin tattıkları şeyi anlayan, özel bir yapay zeka platformu geliştirmiş olan Jason Cohen ile yapılan görüşme de ilginizi çekebilir. Bu görüşmede Cohen, değişen lezzet tercihlerinin nasıl ölçülebilceğini ve bu tercihlere nasıl uyum sağlanabileceğini açıklıyor.